Sự gia tăng của chỉ số sản xuất công nghiệp không chỉ phản ánh đà phục hồi của nền kinh tế, mà còn kỳ vọng kéo theo dòng đầu tư tư nhân, tạo thêm việc làm và nâng cao thu nhập, từ đó thúc đẩy tiêu dùng và tăng trưởng khu vực dịch vụ.
Trong quý I/2025, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ước tăng 7,8% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, ngành chế biến, chế tạo tăng 9,5%, tiếp tục giữ vai trò là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế. Với một nền sản xuất định hướng xuất khẩu, kết quả này có ý nghĩa tích cực trong bối cảnh thị trường thế giới vẫn còn nhiều yếu tố bất lợi.
Tuy vậy, để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng “hai con số” trong năm 2025, đòi hỏi phải có thêm những giải pháp quyết liệt nhằm thúc đẩy mạnh mẽ các ngành công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp chế biến, chế tạo – trụ cột của tăng trưởng bền vững.
Sản xuất công nghiệp tăng – Giao nhiệm vụ tăng trưởng cho từng địa phương
Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, trong quý I/2025, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng so với cùng kỳ năm trước tại 59 địa phương và chỉ giảm ở 4 địa phương trên cả nước. Đáng chú ý, mức tăng trưởng GRDP cao ở nhiều tỉnh chủ yếu đến từ sự tăng tốc của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo – một lần nữa khẳng định vai trò then chốt của khu vực này trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Về hoạt động xuất khẩu, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng công nghiệp chế biến đạt 90,92 tỷ USD, chiếm 88,4% tổng kim ngạch xuất khẩu quý I. Điều này cho thấy công nghiệp chế biến không chỉ là trụ cột của sản xuất mà còn là lực đẩy chủ yếu cho tăng trưởng thương mại quốc tế.
Tiến sĩ Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công tại Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội, nhận định rằng khu vực công nghiệp, đặc biệt là ngành chế biến, chế tạo, đang ghi nhận tốc độ tăng trưởng tương đối cao trong quý đầu năm. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc chỉ số sản xuất công nghiệp tăng tại 59/63 địa phương là một tín hiệu tích cực, nhất là trong bối cảnh năm 2025 là năm đầu tiên các địa phương được giao chỉ tiêu/KPI về tăng trưởng kinh tế.
“Việc chỉ số sản xuất công nghiệp tăng cũng đồng thời kỳ vọng vào việc thúc đẩy đầu tư tư nhân, thúc đẩy tạo công ăn việc làm và thu nhập, qua đó hỗ trợ cho tăng trưởng của khu vực tiêu dùng và dịch vụ trong nước,” tiến sỹ Nguyễn Quốc Việt nói.
Là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực của cả nước, dệt may đã ghi nhận những kết quả tích cực trong quý I/2025. Theo đại diện Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), doanh thu hợp nhất quý đầu năm ước đạt 4.417 tỷ đồng, tăng 6,1% so với cùng kỳ; lợi nhuận hợp nhất đạt khoảng 271 tỷ đồng, tăng mạnh 165,5% so với cùng kỳ năm 2024.
Kết quả này đến từ việc nhiều doanh nghiệp ngành sợi đã cắt lỗ thành công và chuyển sang có lãi trong 3 tháng đầu năm. Bên cạnh đó, toàn bộ các đơn vị trong ngành May cũng ghi nhận kết quả sản xuất kinh doanh khả quan, góp phần vào đà phục hồi chung của toàn ngành.
“Nhiều doanh nghiệp ngành may đã nhận đủ đơn hàng đến hết quý 2/2025 và đang thương thảo cho quý 3/2025. Tuy nhiên, trong quý 1, các đơn hàng có xu hướng đẩy nhanh tiến độ giao hàng để hạn chế tác động nếu có của chính sách thuế quan của Mỹ,” đại diện Vinatex thông tin.
Khơi thông thị trường
Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực trong quý I/2025, song bước sang quý II, khu vực công nghiệp vẫn phải đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt là bài toán giải phóng lượng hàng tồn kho đang ở mức cao.
Theo thống kê, tại thời điểm 31/3/2025, chỉ số tồn kho toàn ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 5,9% so với tháng trước và tăng 15,1% so với cùng kỳ năm 2024 (năm 2024 tăng 14,1%). Tỷ lệ tồn kho bình quân quý I/2025 của ngành này đạt 90,0%, cao hơn đáng kể so với mức 68,7% của cùng kỳ năm trước.
Để thúc đẩy phát triển công nghiệp, góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng GDP tối thiểu 8% trong năm 2025, Bộ Công Thương cho biết sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả các nhiệm vụ tại Nghị quyết 01 và 02 của Chính phủ, đồng thời cụ thể hóa Nghị quyết số 25 (ban hành ngày 5/2/2025) về việc giao chỉ tiêu tăng trưởng sản xuất công nghiệp – thương mại theo từng ngành, lĩnh vực và địa phương.
Ông Bùi Huy Sơn – Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính và quản lý doanh nghiệp (Bộ Công Thương) – nhấn mạnh rằng, để thúc đẩy sản xuất công nghiệp, cần tập trung đồng bộ các giải pháp, trong đó trọng tâm là tháo gỡ các vướng mắc tại các dự án công nghiệp và năng lượng trọng điểm. Đồng thời, Bộ Công Thương đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan nhằm triển khai các chính sách khuyến khích doanh nghiệp mở rộng đầu tư, đồng thời đẩy mạnh kêu gọi các tập đoàn lớn, đặc biệt là các tập đoàn đa quốc gia, tham gia đầu tư vào các dự án trọng điểm cấp quốc gia.
“Cơ quan chức năng đang rất khẩn trương triển khai dự án hạ tầng lớn về đường sắt quốc gia, các dự án về đường cao tốc quốc gia, trong đó có phần đóng góp của lĩnh vực công nghiệp để phục vụ đáp ứng cả về công nghệ, cả về chế tạo, cả về nguyên vật liệu cho các dự án này. Để đáp ứng được yêu cầu tăng trưởng sản xuất công nghiệp thì đảm bảo về năng lượng luôn là một yêu cầu hàng đầu,” ông Bùi Huy Sơn cho hay.
“Nếu chúng ta có chiến lược ngay từ ban đầu và có kế hoạch nội địa hóa rõ ràng thì các bên đều có sự chuẩn bị và nếu như có sự chuẩn bị thì chắc chắn doanh nghiệp Việt Nam có thể tham dự được vào chuỗi cung ứng của lĩnh vực năng lượng tái tạo này,” bà Bình khuyến nghị.
Để hướng tới phát triển bền vững ngành công nghiệp trong bối cảnh nền sản xuất xanh, kinh tế số và kinh tế tuần hoàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết Bộ đang tích cực triển khai các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi số. Các nội dung trọng tâm bao gồm: đầu tư vào nhà máy thông minh, tự động hóa dây chuyền sản xuất, xây dựng lưới điện thông minh, và khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực năng lượng tái tạo.
Đặc biệt, chuyển đổi số trong sản xuất được xác định là yếu tố then chốt nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp công nghiệp. Theo đó, Bộ Công Thương đang trình Chính phủ phê duyệt Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ 4.0 để phát triển sản xuất thông minh.
Đồng thời, Bộ cũng tập trung xây dựng các chính sách khuyến khích đầu tư vào nhà máy thông minh, tự động hóa sản xuất và ứng dụng các công nghệ tiên tiến như IoT, trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn nhằm nâng cao hiệu quả và năng suất.
